به نقل از «فرارو»

درس‌های حکومت داوودخان برای حاکمان فعلی افغانستان

تاریخ انتشار: ۲۹ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۶۹۱۷۸

بررسی تحولات افغانستان نوشت: سرنوشت داوودخان در عین حالی که بسیار دردناک است، ولی در عین حال، برای حاکمان افغانستان یک درس بسیار آموزنده است.

نیم قرن پیش از امروز، سردار محمد داوودخان علیه نظام سلطنتی ظاهرشاه دست به کودتای نظامی زد. داوودخان با این کودتا، به نظم سنتی و دموکراسی مشروطه افغانستان پایان داد، اما نتوانست افغانستان را در مسیر یک نظم جدید و پایدار رهبری کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تاریخ نشان می‌دهد که داوودخان برای پیشرفت افغانستان آرزو‌های مثبت و حسن نیت داشت، اما درس‌های آموزنده از سرگذشت حاکمان افغانستان بیان کننده‌ی آن است که برای این کشور، تنها “حسن نیت” کافی نیست، بلکه “حسن عمل” حاکمان افغانستان، می‌تواند نجات دهنده افغانستان باشد.

“نظم سنتی” و “ثبات سیاسی” دو میراث مهم سلطنت طولانی ظاهرشاه در تاریخ افغانستان است. بررسی‌ها، نشان می‌دهد که ثبات سیاسی دوره ظاهرشاه نتیجه حفظ وضعیت حایل و یا عایق افغانستان در مناسبات منطقه‌ای و رقابت‌های منطقه‌ای دو ابرقدرت شرق و غرب بوده است. در سیاست خارجی نسبتا بی‌طرفانه ظاهرشاه، نه خاک و مردم افغانستان برای همسایگان تهدید بود و نه هیچ بیگانه‌ای می‌توانست از خاک افغانستان همسایگان این کشور و منطقه را تهدید کند.

داوودخان با روحیه‌ی سرکشی که داشت، این قاعده اساسی را هم در دوره نخست وزیری و هم دوره ریاست جمهوری خود نادیده گرفت و با یک استراتژی اشتباه، افغانستان را با کشور همسایه پاکستان در انداخت و در یک حرکت اشتباه دیگر ابتدا به شوروی وابسته شد و سپس به دامن غرب افتاد.

شواهد تاریخی نشان می‌دهد که رویکرد اشتباه داوودخان از زمان نخست وزیری در قبال مسئله پشتونستان، اکثریت دولت‌های اروپایی و آمریکا را به صورت غیر مستقیم در برابر افغانستان قرار داد. دنیای غرب در تقابل میان افغانستان و پاکستان، همیشه پاکستان را بر افغانستان ترجیح داده است.

با این وضعیت، داوودخان در دوره نخست وزیری خود (۱۳۴۲-۱۳۳۲) به خاطر سیاست اشتباه خود در قبال پاکستان، ناگزیر به دولت شوروی روی آورد و زمینه را برای حضور سیاسی شوروی و رشد نیرو‌های چپی وابسته به مسکو در دولت و ارتش افغانستان فراهم ساخت.

سرانجام، داوودخان در تعامل با همین گروه‌های طرفدار مسکو، علیه دولت ظاهرشاه کودتا کرد که نه تنها منجر به قدرت رسیدن خودش شد بلکه گروه‌های چپی نیز در داخل دولت داوودخان به اندازه کافی قدرتمند شدند. زمانی که داوودخان از رشد و قدرت‌گیری این گروه‌ها، احساس خطر کرد دیگر دیر شده بود و روسیه عملا در برابر گزینش میان داوودخان و رقبای کمونیست وی قرار گرفته بود.

درس‌های تلخ تاریخ افغانستان نشان می‌دهد که زمامداران افغانستان، زمانی متوجه قضایا شده و ناگزیر شیوه اصلاحات سیاسی را پیشه‌کرده‌اند که کاملا در سراشیبی سقوط قرار گرفته اند. در چنین وضعیتی، نخست نیرو‌های رقیب به جای اصلاحات و مشارکت در قدرت، به دنبال تصاحب کل قدرت انگیزه و هیجان مضاعف دارند. دوم، با عرض اندام نیروی رقیب و موازی با دولت مرکزی، اکثر کشور‌های منطقه و جهان نیز وارد بازی دوگانه با دولت مرکزی افغانستان می‌شوند.

داوودخان زمانی که پی به اشتباه خود برد، در یک اقدام حساب نشده از نیرو‌های چپ داخلی و وابستگی به شوروی کناره گرفت و برای نجات خود با تمام توان به سمت دنیای غرب و همچنین به دولت پاکستان بعنوان متحد انگلیس و آمریکا روی آورد.

در حالیکه داوودخان بر گسترش سیاست خارجی خود به سمت دنیای غرب مشغول بود و امیدواری‌های حاصل از آن، او را به استحکام دولت کابل اطمینان بخشیده بود، ولی تاریخ گواه بود که پاکستان با نیرو‌های اسلام‌گرای مخالف داوودخان و در طرف دیگر دولت شوروی با نیرو‌های چپ‌گرای مخالف داوودخان، هرکدام برای سرنگونی دولت داوودخان و تصاحب قدرت سیاسی، تلاش و برنامه‌ریزی می‌کردند.

سرانجام در حالی که داوودخان چشم به یاری متحد جدید خود آمریکا داشت، شوروی به کمک نیرو‌های چپ افغانی وابسته به مسکو، داوودخان و تمام خانواده وی را به فجیع‌ترین حالت از میان برداشت.

با این نگاه نه تنها داوودخان با اشتباه سیاسی خود قربانی بازی قدرت‌های رقیب شد، بلکه افغانستان را برای نیم قرن در میدان جنگ‌های نیابتی قرار داد که تا هم اکنون خطر آن برای مردم افغانستان و منطقه ادامه دارد. سرنوشت داوودخان در عین حالی که بسیار دردناک است، ولی در عین حال، برای حاکمان افغانستان یک درس بسیار آموزنده است.

منبع: فرارو

کلیدواژه: افغانستان داوود خان قیمت طلا و ارز قیمت موبایل حاکمان افغانستان نشان می دهد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۶۹۱۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دولت اوکراین به دنبال راه حل های جدید برای مقابله با تهاجم روسیه

به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، دولت اوکراین تصمیم خود برای تغییر در وضعیت حکومت نظامی را که از فوریه ۲۰۲۲ میلادی در این کشور اجرایی شده، به شورای اروپا اعلام کرد.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین با امضای این فرمان تصمیم پارلمان کشورش برای گسترش حکومت نظامی در این کشور را تایید کرد. 

این فرمان که در ۲۳ آوریل صادر شد، شامل ایجاد مناطق نظامی در خط مقدم است که برخی از مناطق اشغالی را نیز دربرمی‌گیرد. در این مناطق اشغالی دولت اکنون این اختیار را دارد که بطور موقت اموال عمومی را برای اهداف نظامی تصرف کند.

شهر زاپوریژیا واقع در جنوب اوکراین از جمله این مناطق است که از زمان حمله روسیه در فوریه ۲۰۲۲ تا حد زیادی ویران شده است و بسیاری از دارایی‌ها در جریان بیش از دو سال نبرد سنگین تخریب یا رها شده‌اند.

بر اساس قانون حکومت نظامی که از ۲۴ ماه فوریه ۲۰۲۲ اجرایی شده، فرماندهی نظامی اوکراین می‌تواند آزادی رفت‌وآمد شهروندان را محدود و اموال خصوصی یا مشترک را برای نیازهای دولتی مصادره کند.

تعلیق بندهای حقوق بشری کنوانسیون اروپا در اجرای حکومت نظامی

دولت اوکراین در راستای افزایش تدابیر حکومت نظامی خود، در اوایل ماه آوریل شورای اروپا را از تعلیق برخی از بندهای کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی  مطلع کرد.

بر اساس این درخواست، دولت اوکراین مفاد این کنوانسیون مانند مصون ماندن مسکن، محرمانه بودن مکاتبات، عدم مداخله در زندگی شخصی و خانوادگی، آزادی رفت و آمد و انتخاب آزادانه محل سکونت و عدم استفاده و تصرف دارایی‌ها را رعایت نخواهد کرد.

در حالی که این تغییرات مطابق با کاربردهای معمول در حکومت نظامی است، اما برجسته کردن آنها می‌تواند در تضاد با تضمین‌های حقوق بشری باشد که اوکراین می‌بایست در جهت درخواست عضویتش در اتحادیه اروپا انجام دهد.

مقابله با فرار مشمولان

فرمان جدید همچنین شامل محدودیت‌هایی در انجام خدمات کنسولی برای اوکراینی‌های خارج از کشور است که در صورت عدم به‌روزرسانی مدارک مربوط به ثبت نام نظامی‌شان اعمال خواهد شد. به این ترتیب مردان مشمول خدمت اجباری برای تمدید پاسپورت یا تهیه سایر مدارکشان در زمان حضور در خارج از کشور، ممکن است با مشکل مواجه ‌شوند.

دیده‌بان حقوق بشری هلسینکی در اوکراین از این تصمیم به ویژه برای اوکراینی‌هایی که نیاز به کمک اضطراری یا فوری از نمایندگان کنسولی در خارج از کشور دارند، انتقاد کرده است.

با این حال دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین از این تصمیم در حساب کاربری خود در «ایکس» دفاع کرد و نوشت: «مردی در سن سربازی به خارج از کشور می‌رود و سپس بازگردد و بخواهد از این کشور خدمات دریافت کند. اینطور نمی‌شود. در کشور ما جنگ است.»

این اقدام چند هفته پس از آن صورت می‌گیرد که زلنسکی برای تقویت ارتش این کشور، قانونی را امضا کرد که حداقل سن خدمت اجباری را از ۲۷ سال به ۲۵ سال کاهش می دهد.

بر اساس مقررات حکومت نظامی، مردان در اوکراین ابتدا به خدمت نظامی عادی فراخوانده می‌شوند و سپس می‌توانند توسط دولت برای جنگ در خط مقدم بسیج شوند.

راهکار اوکراین برای دمیدن جان تازه به ارتش با فرض تشدید جنگ از سوی روسیه

اوکراین برای تقویت نیروهایش در جبهه‌های جنوبی و شرقی به نیروهای تازه‌نفس نیاز دارد. این در حالی است که روسیه با تسلیحات و نیروهای نظامی بیشتری که در اختیار دارد همچنان به تلاش‌های خود برای تصرف اراضی اوکراین ادامه می‌دهد.

از زمان تهاجم گسترده روسیه، میلیون‌ها نفر از شهروندان اوکراین عمدتا به کشورهای اروپایی همسایه گریخته‌اند.

آژانس آمار اتحادیه اروپا (یوروستات) می‌گوید ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار اوکراینی در کشورهای اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند که حدود ۸۶۰ هزار نفر از آن‌ها را مردان بالای ۱۸ سال تشکیل می‌دهند.